Chiều 1/6, Ukraine tiến hành một trong những cuộc không kích thành công nhất từ trước đến nay nhằm vào ba căn cứ trọng yếu của Không quân Vũ trụ Nga (VKS), bao gồm: Olenya (tỉnh Murmansk), Dyagilevo (tỉnh Ryazan) và căn cứ Belaya (vùng Irkutsk, Siberia). Đáng chú ý, đòn tấn công này diễn ra ở độ sâu hàng nghìn ki-lô-mét trong lãnh thổ Nga - điều chưa từng xảy ra trước đó.Chiến dịch mang mật danh “Mạng nhện” đã được phía Ukraine lên kế hoạch suốt 18 tháng. Theo các nguồn tin từ phương Tây và Ukraine, hơn 40 máy bay quân sự Nga đã bị phá hủy hoặc hư hại nghiêm trọng, trong đó có nhiều oanh tạc cơ chiến lược Tu-95MS và Tu-22M3 - những dòng máy bay đã ngừng sản xuất từ hàng chục năm nay và không thể thay thế.Ít nhất 4 chiếc Tu-95MS được xác nhận đã bị phá hủy, khi UAV Ukraine được cho là đã nhắm vào các giá treo vũ khí dưới cánh - nơi thường mang theo nhiên liệu và tên lửa hành trình.

Đáng lo ngại hơn, một số máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không A-50 - những tài sản có giá trị chiến lược bậc nhất trong biên chế Không quân Nga, cũng được cho là đã bị loại khỏi vòng chiến đấu.Ngay sau khi xuất hiện các đoạn video xác nhận cuộc tấn công, kênh truyền hình Nga Rossiya 1 đưa tin, Tổng thống Vladimir Putin sẽ tổ chức họp với các thành viên Chính phủ và Hội đồng An ninh Nga.

Chiến thuật táo bạo

Trước khi cuộc tấn công diễn ra, UAV đã được cơ quan an ninh SBU của Ukraine bí mật đưa sâu vào lãnh thổ Nga. Theo truyền thông Ukraine, UAV được giấu trong các cabin gỗ đặt trên xe tải. Đến thời điểm chỉ định, mái cabin được điều khiển từ xa mở ra để UAV cất cánh, lao về mục tiêu là các oanh tạc cơ Nga.Một trong những đòn đánh gây choáng váng nhất là vào căn cứ không quân Belaya ở vùng Irkutsk, nằm cách Ukraine hơn 4.000 km, nơi đóng quân của Trung đoàn oanh tạc cơ hạng nặng cận vệ số 200, vận hành dòng Tu-22M3.

Đòn giáng vào lực lượng tấn công chiến lược của Nga

Từ khi cuộc xung đột toàn diện nổ ra, các máy bay ném bom chiến lược của Nga đóng vai trò then chốt trong các chiến dịch tấn công bằng tên lửa hành trình vào lãnh thổ Ukraine. Gần đây nhất, ngày 26/5, khoảng 10 chiếc Tu-95MSM đã thực hiện đợt tập kích lớn bằng tên lửa Kh-101.Đòn tấn công vào các căn cứ ném bom trong chiến dịch Mạng nhện được tung ra giữa lúc Ukraine đang gặp nhiều khó khăn trên chiến trường và tại các bàn đàm phán. Nó cũng chỉ xảy ra vài giờ sau vụ tấn công phá cầu gây lật tàu tại vùng Bryansk, khiến Nga chịu tổn thất nhân mạng đáng kể.

Không phải lần đầu Ukraine “đánh tận hang”

Thực tế, Ukraine đã nhiều lần nhắm vào các căn cứ máy bay ném bom của Nga. Ngày 8/1, UAV tầm xa Ukraine đã phá hủy kho nhiên liệu Kombinat Kristall gần căn cứ Engels – trung tâm của lực lượng ném bom chiến lược Nga, gây ra vụ hỏa hoạn lớn. Báo cáo cho biết vụ việc đã phá hủy nguồn dự trữ nhiên liệu hàng không đặc chủng T-8V dùng cho máy bay Tu-160, vốn chỉ được sản xuất tại một số ít cơ sở tinh luyện ở Nga.Tiếp đó, ngày 20/3, Ukraine tiếp tục tấn công trực tiếp vào căn cứ Engels, nằm sâu 500 km trong lãnh thổ Nga. Hình ảnh vệ tinh xác nhận có nổ lớn xảy ra tại đây.

Đụng đến “bộ ba hạt nhân” - vùng đỏ của học thuyết quân sự Nga

Việc tấn công các căn cứ chứa lực lượng ném bom chiến lược, một trong ba thành phần của “bộ ba hạt nhân” Nga là cực kỳ nhạy cảm. Theo học thuyết hạt nhân của Moskva, một cuộc tấn công nhằm vào các thành tố này có thể được xem là lý do chính đáng để đáp trả bằng vũ khí hạt nhân.Ngoài các căn cứ máy bay, các đơn vị UAV Ukraine cũng từng nhắm vào các hệ thống radar cảnh báo sớm nhạy cảm của Nga. Gần đây nhất, vào tháng 5/2024, radar Voronezh-DM tại trạm Armavir - một mắt xích trong hệ thống cảnh báo sớm tên lửa đạn đạo của Nga cũng đã bị tấn công.

Moskva phản ứng ra sao?

Phản ứng chính thức từ phía Nga vẫn chưa được công bố rõ ràng. Tuy nhiên, giới phân tích dự đoán sẽ có đợt không kích trả đũa lớn từ Nga và các biện pháp kiểm tra, siết chặt an ninh nội địa được triển khai nhằm ngăn chặn nguy cơ tái diễn.Dù chưa biết cụ thể thiệt hại đến đâu, nhưng nếu con số 40 máy bay bị phá hủy là chính xác, thì đây là đòn tấn công gây tổn thất nặng nề nhất mà không quân Nga phải gánh chịu kể từ đầu xung đột và là minh chứng cho thấy chiến tranh hiện đại đã bước vào một kỷ nguyên mới, nơi UAV có thể bất ngờ hiện ra và đánh trúng tận sâu hậu phương đối phương.