Với độ cao 837 mét, cao thứ hai ở vùng Nam Bộ chỉ sau núi Bà Đen ở Tây Ninh, Núi Chứa Chan không chỉ sở hữu cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa, tâm linh sâu sắc cùng những lễ hội đậm chất truyền thống. Những tiềm năng ấy rất cần được đánh thức.

“Viên ngọc xanh ẩn mình”

Núi Chứa Chan, hay còn gọi là núi Gia Lào, tọa lạc tại huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai, là viên ngọc quý của miền Đông Nam Bộ. Ngọn núi được ví von là “đệ nhị thiên sơn”, “Đà Lạt của Đông Nam Bộ”, mang vẻ đẹp hoang sơ với hệ sinh thái rừng đa dạng, những vách đá ẩn dưới tán cây xanh mát và dòng suối trong lành chảy quanh năm.Từ đỉnh núi, phóng tầm mắt ra xa là có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh vùng đồng bằng Đông Nam Bộ với những cánh đồng trải dài bất tận. Nhờ địa hình, độ cao, nơi đây có khí hậu đặc biệt tựa như Đà Lạt thu nhỏ, mát mẻ quanh năm. Sáng sớm hay hoàng hôn, khi mây mù giăng lối, đỉnh núi khoác lên mình vẻ huyền ảo, thơ mộng, hệt như một nàng tiên say ngủ.

Bên cạnh vẻ đẹp thiên nhiên, núi Chứa Chan là nơi hội tụ những giá trị tâm linh sâu sắc, nổi bật nhất là chùa Bửu Quang, hay còn gọi là chùa Gia Lào. Tọa lạc tại lưng chừng núi, ngôi chùa được xây dựng từ đầu thế kỷ 20, ẩn mình trong một hang đá tự nhiên có hình dáng uốn lượn như miệng rồng.Kiến trúc độc đáo hòa quyện với thiên nhiên, cùng không gian thanh tịnh, khiến chùa Gia Lào trở thành điểm đến linh thiêng, thu hút hàng ngàn Phật tử và du khách đến hành hương mỗi năm. Đặc biệt trong dịp Lễ hội cúng Mẹ Gia Lào, hay còn gọi là Lễ cúng Phật Bà Quan Âm, tại chùa Gia Lào.Lễ hội Mẹ Gia Lào không chỉ là dịp để bày tỏ lòng thành kính với Phật Bà Quan Âm mà còn là cơ hội để cộng đồng gắn kết, sẻ chia những giá trị văn hóa, tín ngưỡng.Các nghi thức cúng lễ trang nghiêm, rước kiệu truyền thống và các tiết mục nghệ thuật dân gian như múa lân, hát chầu văn tạo nên không khí linh thiêng nhưng cũng không kém phần rộn ràng.

Ngoài chùa Gia Lào, núi Chứa Chan còn có các công trình tâm linh khác như chùa Lâm Sơn, chùa Linh Sơn và cây đa ba gốc một ngọn - biểu tượng linh thiêng gắn với nhiều truyền thuyết huyền bí. Người dân địa phương tin rằng cây đa là nơi trú ngụ của các vị thần linh, thu hút du khách đến cầu nguyện và chiêm bái.Núi Chứa Chan cũng lưu giữ dấu ấn lịch sử với di tích Mật khu Hầm Hinh - căn cứ cách mạng trong thời kỳ kháng chiến, hay nhà nghỉ của toàn quyền Pháp, vườn trà của vua Bảo Đại. Sự kết hợp giữa tâm linh, văn hóa và lịch sử tạo nên một quần thể di tích phong phú, là nền tảng để phát triển du lịch tâm linh gắn với du lịch về nguồn.

Đánh thức “đệ nhị thiên sơn”

Một trong những lợi thế lớn của núi Chứa Chan là vị trí địa lý đắc địa, nằm cách trung tâm TP.HCM chỉ khoảng 100 km - khoảng cách lý tưởng cho các chuyến đi nghỉ dưỡng, trải nghiệm dịp cuối tuần. Núi Chứa Chan còn nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, kết nối dễ dàng với các tỉnh lân cận như Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Thuận.Tại nơi cửa ngõ giao thương quan trọng của miền Đông Nam Bộ, với các dự án giao thông trọng điểm đang được triển khai như cao tốc Bến Lức - Long Thành, cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết và đặc biệt là Sân bay quốc tế Long Thành, không chỉ giúp hành trình đến Núi Chứa Chan được rút ngắn mà còn mở ra cơ hội thu hút khách du lịch quốc tế.Hiện nay, tại núi Chứa Chan có một số hoạt động du lịch trải nghiệm như trekking hay cắm trại. Song song đó, một hệ thống cáp treo hoạt động từ năm 2016 cũng phần nào giúp việc di chuyển lên quần thể chùa của Phật tử, du khách được thuận tiện, dễ dàng hơn.

Tuy nhiên, nói như ông Nguyễn Sơn Hùng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai: “Nhiều năm qua, các hoạt động du lịch tại khu vực này hiện vẫn còn sơ khai, thiếu tính liên kết, chưa phát huy được tiềm năng vốn có, chưa đáp ứng được kỳ vọng của nhân dân và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh”.

Để đánh thức tiềm năng du lịch của “viên ngọc quý Đông Nam Bộ”, cần một chiến lược phát triển toàn diện, kết hợp hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên, tôn vinh giá trị tâm linh và nâng cấp hạ tầng hiện đại, đưa nơi đây thành một điểm đến du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí tầm cỡ khu vực.Hiện thực hóa quyết tâm đó, ngày 19/4/2025, UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức Lễ khởi động Dự án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng giải trí Núi Chứa Chan.

Ông Nguyễn Sơn Hùng cho biết: “Việc khởi động dự án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và giải trí núi Chứa Chan đánh dấu bước ngoặt lớn trong việc nâng tầm hình ảnh địa phương, tạo điều kiện phát triển hạ tầng, dịch vụ, và nâng cao đời sống người dân.”

Ông cũng đồng thời nhấn mạnh: “Dự án được hình thành sẽ tạo nên bước ngoặt cho du lịch địa phương, đáp ứng nhu cầu dự báo trung bình đến năm 2030, núi Chứa Chan sẽ đón khoảng 5 triệu lượt khách, trong đó có khoảng 100.000 lượt khách lưu trú.

Thành công của dự án không chỉ mang lại nguồn thu đáng kể cho ngân sách nhà nước, mà còn tạo thêm việc làm, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân địa phương, đồng thời khẳng định vị thế của Đồng Nai như một điểm đến du lịch trọng điểm, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững”.

Tin rằng, với sự quyết tâm của chính quyền địa phương, sự đồng lòng của người dân và sự vào cuộc của các nhà đầu tư tâm huyết, có tầm, Núi Chứa Chan sẽ được đánh thức, để trở thành tâm điểm mới của du lịch Đông Nam Bộ, xứng đáng với những gì mà thiên nhiên ban tặng.