Nội dung trên được Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Văn Liên đề cập tại phiên họp chiều 25/4 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Ông Hoàng Văn Liên cho biết, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, dự thảo Nghị quyết bổ sung 3 nội dung, chính sách mới so với kết luận của Bộ Chính trị, do đó đề nghị báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị về các nội dung này. Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung cơ chế kiểm tra, giám sát, hậu kiểm, xử lý vi phạm để thực hiện đúng kết luận của Bộ Chính trị là "Tăng cường cơ chế giám sát, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, triệt để phòng, chống lãng phí".Về nội dung thuê nhà ở xã hội của doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, đơn vị sự nghiệp công lập, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị không mở rộng đối tượng được bố trí nhà ở xã hội là các "chuyên gia" để bảo đảm phù hợp với mục tiêu chính sách của Đảng và Nhà nước là tập trung phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, trong khi chuyên gia đã có nhiều ưu đãi theo các chính sách mới về thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

"Đồng thời, đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định cơ quan Nhà nước được thuê nhà ở xã hội để bố trí cho công chức của mình ở, nhất là tại các địa phương thực hiện sáp nhập, tạo thuận lợi cho việc thực thi công vụ của các đối tượng này", Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nói.

Đề xuất hoàn trả tiền giải phóng mặt bằng cho chủ đầu tư nhà ở xã hội

Về đề xuất Nhà nước hoàn tiền cho chủ đầu tư trong trường hợp chủ đầu tư có quyền sử dụng đất hoặc thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất, ông Hoàng Văn Liên cho biết, có nhiều ý kiến không tán thành bởi đây là nội dung tác động lớn đến nguồn lực Nhà nước nhưng chưa có đánh giá tác động chính sách, chưa báo cáo Bộ Chính trị. Ý kiến của Bộ Tài chính trong hồ sơ dự thảo Nghị quyết cũng băn khoăn về nội dung này. Một lý do khác được Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đưa ra là dự thảo Nghị quyết không xác định rõ thời điểm hoàn trả nên có thể dẫn đến tùy nghi trong thực hiện, nguy cơ gây sơ hở, tiêu cực.

"Một số ý kiến đồng ý với chính sách này để bảo đảm công bằng giữa các nhà đầu tư có quyền sử dụng đất, thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất với các nhà đầu tư được Nhà nước giao đất, cho thuê đất và miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tuy nhiên cần báo cáo Bộ Chính trị, đồng thời cần quy định chặt chẽ thời điểm hoàn trả", ông Hoàng Văn Liên nói.

Trước đó, trình bày tờ trình của Chính phủ về nội dung trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Chính phủ đề xuất cho phép Nhà nước hoàn trả hoặc khấu trừ vào nghĩa vụ tài chính các khoản chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với những chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, có quyền sử dụng đất hoặc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.Theo đó, các khoản chi phí được đề xuất hoàn trả hoặc khấu trừ bao gồm: Tiền sử dụng đất; kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; các khoản chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội liên quan đến việc tạo lập quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội.Theo ông Nguyễn Văn Sinh, trong quá trình thực hiện các dự án nhà ở xã hội, có nhiều trường hợp doanh nghiệp chủ động nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ người dân, tự bỏ vốn ứng trước để bồi thường, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng kỹ thuật. Tuy nhiên, các chi phí này không được hoàn trả hoặc không được tính vào cơ cấu giá bán nhà ở xã hội, trong khi tỷ suất lợi nhuận định mức bị khống chế theo quy định.

"Việc hoàn trả hoặc khấu trừ các khoản chi phí này sẽ giúp tăng tính hấp dẫn và thu hút đầu tư tư nhân vào lĩnh vực nhà ở xã hội - một lĩnh vực có vai trò an sinh nhưng không mang lại lợi nhuận cao cho nhà đầu tư", Thứ trưởng Bộ Xây dựng nói.

Ông Nguyễn Văn Sinh cho hay, hiện nay các dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất. Thực tế một số chủ đầu tư đang có quyền sử dụng đất muốn chuyển sang làm nhà ở xã hội, nhưng theo quy định thì nhà đầu tư có quyền sử dụng đất rồi sẽ không được miễn trừ tiền sử dụng đất. Nếu cộng tiền sử dụng đất vào giá thành nhà ở xã hội thì không đảm bảo sự ưu đãi đối với người mua nhà ở xã hội có thu nhập thấp.Ông Nguyễn Văn Sinh bày tỏ mong muốn Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình đảm bảo công bằng, và người mua nhà ở xã hội được mua với giá nhà thấp hơn.Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khác Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá dự thảo Nghị quyết đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét theo quy trình thủ tục rút gọn, thông qua ngay tại Kỳ họp thứ 9 (khai mạc ngày 5/5).Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị ban soạn thảo tiếp thu ý kiến cơ quan thẩm tra và ý kiến thảo luận để đánh giá tác động cụ thể hơn những chính sách đặc thù, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội.