Ngày 5/12, PGS.TS Trần Ngọc Sơn, Phó giám đốc Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn cho biết, đơn vị mới thực hiện thành công ca phẫu thuật nang mật chủ, bằng phương pháp mổ nội soi 1 lỗ cho bệnh nhi người Australia.Ông Rob Warren (bố bệnh nhi) cho biết, gia đình ông đang sinh sống và làm việc tại Bali, Indonesia. Đầu tháng 10, vợ ông phát hiện cô con gái 4 tuổi đi phân nhạt màu trong 3 ngày, kèm triệu chứng đau bụng, buồn nôn.Gia đình đưa con gái đi viện khám thì phát hiện bé mắc nang mật chủ, được các bác sĩ chỉ định phẫu thuật mổ mở để điều trị. Do con còn nhỏ, không muốn con phải chịu đau đớn của phương pháp mổ mở, ông Rob Warren lên mạng tìm kiếm các thông tin về bệnh và phương pháp điều trị.

Biết PGS Sơn và phương pháp mổ nội soi một lỗ điều trị nang mật chủ, ông Rob Warren quyết định đưa con về Việt Nam phẫu thuật. "Tôi đã tìm hiểu ở nhiều quốc gia, từ Pháp, Singapore. Tôi cũng hỏi qua các chuyên gia, bác sĩ và lựa chọn về Việt Nam điều trị cho con", ông Rob Warren nói.

Bệnh nhi nhập viện trong tình trạng ống mật dài tận 2cm, giãn thành hình thoi. "Bình thường nang mật chủ giãn thành nang, ống mật chỉ dài 2-3mm. Nếu không phẫu thuật kịp thời sẽ rất dễ gây ra biến chứng", bác sĩ Sơn thông tin.

Sau khi khám và kiểm tra, ekip phẫu thuật mổ nang cho bệnh nhi bằng phương pháp kỹ thuật cao nội soi 1 lỗ qua rốn. Sau phẫu thuật, bệnh nhi phục hồi nhanhh và có thể chạy nhảy chỉ sau vài ngày. Trẻ được theo dõi sau mổ 7 ngày.Nang mật chủ là bệnh lý về gan mật, điều trị ngoại khoa phổ biến nhất ở trẻ em. Nguyên nhân chủ yếu là bẩm sinh, các dị dạng này hình thành ngay từ khi còn là bào thai. Bên cạnh đó, giả thuyết được ủng hộ nhiều nhất là do còn tồn tại ống mật tụy khiến dịch tụy trào ngược lên hệ thống dẫn mật, lâu ngày gây ra bệnh lý giãn ống mật chủ.Theo thống kê nước ngoài, bệnh nang mật chủ phổ biến ở vùng Đông Á, Nam Á, Đông Nam Á. Việt Nam nằm trong khu vực nguy cơ cao. Tần suất có thể gấp 10 lần ở vùng khác (châu Âu).Dị tật này không điều trị sẽ dẫn đến tình trạng trẻ bị viêm mật tái diễn, có thể âm thầm hoặc có biến chứng. Nếu để lâu dẫn đến xơ gan, viêm mật cấp, đau bụng, sốt, gây tắc mật, vàng da…. Trường hợp nặng có thể gây viêm tuỵ, thủng, hoaị tử phúc mạc tử, hoặc không điều trị có thể dẫn đến tử vong. Nhiều trường hợp không điều trị khoảng 15 năm sẽ dẫn đến ung thư gan.

Theo PGS Sơn, đa số tỷ lệ bệnh nhân mắc nang mật chủ được chẩn đoán trước sinh. Vì thế, những trẻ mắc bệnh lý này sau sinh nên gặp bác sĩ để được tư vấn, điều trị kịp thời để tránh những biến chứng xảy ra.Ở trẻ sơ sinh bị nang ống mật chủ có thể có biểu hiện rõ rệt như vàng da. Trẻ sơ sinh thường bị tắc nghẽn đường mật không liên tục hoặc các đợt viêm mật, viêm tụy tái phát. Ở trẻ từ 2 tuổi, triệu chứng ban đầu không điển hình chủ yếu đau bụng vài ngày, nước tiểu bạc màu.Ở người lớn, dấu hiệu điển hình khi bị nang ống mật chủ là đau bụng, vàng da và sờ thấy khối u bụng trên bên phải. Tuy nhiên, những dấu hiệu này chỉ được tìm thấy ở 10-20% những người bị bệnh. Vì vậy, cơn đau bụng ở người lớn cần được chẩn đoán có thể đau vùng thượng vị hoặc đau hạ sườn phải. Có thể kèm theo triệu chứng khác như viêm da hoặc viêm đường mật.Nang mật chủ được chẩn đoán do bẩm sinh, nên bệnh lý này không có phòng bệnh đặc hiệu. Chúng ta cần quản lý tốt nhóm đối có nguy cơ để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.

Kỹ thuật mổ chỉ hai nước thực hiện được

PGS.TS Trần Ngọc Sơn, Phó giám đốc Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn là một trong hai bác sĩ trên thế giới thực hiện thành công phương pháp nội soi một lỗ.Phương pháp phẫu thuật nội soi một lỗ có ưu điểm ít đau, ít gây tổn thương thành bụng, vết thương nhanh lành và không để lại sẹo xấu. Tuy nhiên, đây là phẫu thuật khó, phức tạp, đòi hỏi rất nhiều động tác.

"Để thực hiện ca mổ bác sĩ phải cắt túi mật, sau đó cắt ông mật chủ bị giãn thành nang, cắt đường mật chủ bị giãn thành nang, rồi mới đưa quai ruột lên nối lại với ống gan chung ở phía trên để hứng mật. Việc thực hiện tất cả công đoạn này bằng phương pháp mổ nội soi một lỗ lại khó hơn rất nhiều", bác sĩ Sơn nói.

Thách thức lớn nhất là thao tác. Chúng ta đều biết con người khi làm việc tay phải tạo thành góc mới có thể thao tác dễ dàng, cũng như khi phẫu thuật sẽ giúp dễ xử lý để các dụng cụ không chạm vào nhau. Trong khi đó, với phẫu thuật nội soi một lỗ, khi dụng cụ chỉ đi qua vết rạch dưới 2cm, các dụng cụ gần như đặt song song. Đôi tay lúc này như bị “bó lại”, thao tác đặc biệt khó. Tất cả động tác, bác sĩ phải thay đổi so với phẫu thuật thông thường vì không gian quá chật hẹp.

Tính đến nay, PGS Sơn điều trị cho hơn 300 bệnh nhi bị nang ống mật chủ bằng phương pháp mổ tiên tiến này, biến chứng nhiễm trùng chỉ ở mức dưới 1%, đây là con số rất thấp. “Việc người nước ngoài biết đến và tin tưởng là bước tiến mới đối với ngành y tế Việt Nam", PGS Sơn nói.

Mổ nội soi một lỗ là kỹ thuật khó, Việt Nam là một trong hai nước trên thế giới ứng dụng kỹ thuật thành công. Bác sĩ Sơn cũng là bác sĩ đầu tiên, duy nhất hiện nay tại Việt Nam phẫu thuật được bằng phương pháp này.