Trong di cảo của Trịnh Công Sơn, ông viết về ấn tượng đầu tiên với Khánh Ly như sau: “Anh vừa quen thêm một người bạn mới. Gương mặt cô thật vui, nhưng giọng thật buồn, không phải cái buồn não nề quen thuộc, mà là cái buồn thật bình thản. Cô ấy là Mai”.

Khánh Ly hay còn được gọi là “nữ hoàng chân đất”, tên thật Nguyễn Thị Lệ Mai, sinh ngày 6/3/1945 và gặp Trịnh Công Sơn lần đầu tại hộp đêm Tulipe Rouge trên Đà Lạt.Ngay khi nhìn thấy Lệ Mai trên sân khấu, Trịnh Công Sơn đã bị mê hoặc bởi chất giọng trung trầm đặc biệt đầy cuốn hút của cô. Để rồi sau đó, giữa hai người đã bắt đầu mối duyên âm nhạc kéo dài suốt nhiều thập kỷ, người này khiến người kia trở thành “không thể thay thế” trong cuộc đời của nhau.

“Vai Khánh Ly khó là vì hình ảnh của cô Khánh Ly đã rất quen thuộc với công chúng. Giọng hát của cô thì không thể nào thay thế. Tức, cả phần hình lẫn phần tiếng đều là thử thách. Đó là chưa kể đến thần thái tuyệt đỉnh của cô”, đạo diễn triệu đô Phan Gia Nhật Linh chia sẻ.

Người được chọn vào vai Khánh Ly trong “Em và Trịnh” là nữ ca sĩ Bùi Lan Hương, người từng theo đuổi dòng nhạc Dreampop và ghi dấu ấn bởi tiếng hát ma mị, phiêu du như một đóa hoa đêm nở muộn. Bên cạnh Avin Lu trong vai Trịnh Công Sơn thời trẻ, Bùi Lan Hương cũng là người thể hiện phần lớn các ca khúc nhạc phim “Em và Trịnh”.

Để trở thành “nữ hoàng chân đất”, Bùi Lan Hương đã trải qua 5 vòng casting nhưng cô là cái tên đầu tiên trong dàn diễn viên được ấn định vai. Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh nói về quá trình tuyển diễn viên hóa thân thành Khánh Ly: “Khi tôi xem băng casting của Bùi Lan Hương ở vòng ngoài trước khi gặp trực tiếp, tôi đã bị cuốn hút bởi thần thái của cô gái này. Nói ra hơi xấu hổ, lúc đó tôi không biết Bùi Lan Hương là ai. Vai Khánh Ly đòi hỏi khó hơn các vai nữ khác trong phim bởi với công chúng, mọi người có thể ít biết đến ca sĩ Thanh Thúy, Diễm hay Dao Ánh, nhưng ai cũng biết đến nữ ca sĩ Khánh Ly. Chính vì thế, diễn viên vào vai Khánh Ly phải có ngoại hình giống thần thái của nữ ca sĩ này, đồng thời phải hát hay, vì đây có lẽ là nhân vật hát nhiều nhất trong phim”.

Khánh Ly của Bùi Lan Hương được đánh giá là có sự phóng khoáng ở cả giọng hát lẫn thần thái. Tuy nhiên, theo bật mí của ê kíp sản xuất, trong phim khán giả sẽ được thấy cả những giây phút yếu mềm của “nữ hoàng chân đất”, như khi ở bên người tri kỷ, khi được hát những khúc Trịnh ca mà chẳng ai có thể hát hay hơn bà hay những khoảnh khắc được coi là “kinh điển” trong lịch sử âm nhạc giữa Trịnh Công Sơn và Khánh Ly - như buổi biểu diễn ở Quán Văn với các ca khúc Da vàng.

Bùi Lan Hương chia sẻ về quá trình hóa thân thành Khánh Ly: “Cô Khánh Ly là một tượng đài trong âm nhạc Việt Nam, với màu sắc thanh âm vô cùng đặc biệt, không thể nhầm lẫn. Mọi người biết về cô quá nhiều, quá rõ. Đó chính là khó khăn của tôi trong việc hóa thân thành một nhân vật mà ai ai cũng biết. Tôi mong diễn xuất của mình sẽ không trở thành một màn hóa trang mô tả, mà quan trọng là đem được tinh thần của người phụ nữ ấy từ lúc cô 19 tới 45 tuổi, để khán giả cảm nhận được tâm hồn, nhịp thở, suy tư ấy chứ không phải là xem một cuốn tư liệu tiểu sử cuộc đời. Nếu chỉ để nghe giọng hát, xem dáng hình thì ai cũng có thể tra cứu google, nhưng thấy một Khánh Ly trong đời sống, trong tình yêu, sau những hào quang sân khấu mới là điều mà tôi hướng tới”.

Trong quá trình ghi hình, Bùi Lan Hương đã phải cạo sạch lông mày, tập hút thuốc, xem các tư liệu và đọc tự truyện của danh ca Khánh Ly để tìm cảm hứng nhập vai.

“Bùi Lan Hương không phải diễn viên được đào tạo bài bản qua trường lớp, nhưng Hương diễn bằng bản năng tự nhiên của một nghệ sĩ. Để hoá thân vào nhân vật này - một Khánh Ly của bộ phim, không phải một bản sao của cô Khánh Ly - Hương đã tranh luận cùng tôi lẫn anh Đức Trí về cách hóa thân và cách hát. Tôi thấy may mắn vì tìm được một người diễn viên hiểu được điều này. Trong phim, Hương có những khoảnh khắc rất xuất thần, mà lúc trên set, tôi đã rung động. Lúc đang quay tôi còn nghĩ, nếu có cơ hội, tôi muốn làm một mini series về câu chuyện giữa Khánh Ly và Trịnh Công Sơn để khai thác nhiều hơn những câu chuyện chưa kể trong bộ phim “Em và Trịnh”, đạo diễn “Em là bà nội của anh” chia sẻ.