Nội dung trên được Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nêu ra khi cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) tại phiên họp thứ 46 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 4/6.

Bà Nguyễn Thanh Hải đánh giá, thời gian qua, công tác quản lý liên quan đến hóa chất còn lỏng lẻo khi xảy ra tình trạng hóa chất thải ra môi trường, hóa chất trong thực phẩm bày bán tràn lan... Nguyên nhân một phần là do đầu mối quản lý chưa chặt chẽ, phân công quản lý với lĩnh vực này chưa tốt.Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu đề nghị trong quy định của dự thảo Luật sửa đổi lần này cần thể hiện rõ ràng hơn nữa về vấn đề phân công đầu mối quản lý, xác định rõ cơ quan chịu trách nhiệm chủ trì và cơ quan chịu trách nhiệm phối hợp.

"Ví dụ để xảy ra thực trạng giá đỗ ngâm tẩm hóa chất có thể do quản lý thị trường, ý thức người sản xuất... nhưng tại sao người sản xuất giá đó lại mua hóa chất một cách dễ dàng như vậy?

Hay trước đây, các vụ đầu độc xyanua, tại sao lại mua dễ dàng như vậy, thậm chí người ta có thể tìm hiểu và mua online được. Vấn đề này xảy ra, Bộ Công Thương, Bộ Y tế hay Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm?", bà Nguyễn Thanh Hải nói.

Bà Nguyễn Thanh Hải dẫn lại ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khi thảo luận về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật là phải rõ trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ, của bộ ngành có liên quan thì mới xử lý được.Dẫn thực tế các thực phẩm được sử dụng hàng ngày có thể bị ngâm tẩm hóa chất, bà Nguyễn Thanh Hải đề nghị trong Luật Hóa chất (sửa đổi) phải thể hiện thông điệp mạnh mẽ rằng nếu xảy ra những vụ việc về hóa chất như xả thải ra môi trường, liên quan đến thực phẩm phải có cơ quan chịu trách nhiệm.

"Tôi đã thử nghiệm, có những quả táo mua ở cửa hàng đắt tiền, không cần để trong tủ lạnh mà mấy tháng cũng không hỏng. Nếu là hoa quả sạch thì để 1-2 ngày đã bị nẫu, ruồi nhặng đến luôn. Giờ đây ngâm tẩm hóa chất, ruồi nhặng còn không muốn bu vào. Trách nhiệm ở đâu?", Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nêu🐎 thực tế.

Một lần nữa nhấn mạnh cần có quy định về trách nhiệm khi để xảy ra các vụ việc liên quan đến hóa chất, bà Nguyễn Thanh Hải cho rằng, khi giao trách nhiệm thì cũng cần giao quyền để các bộ ngành đó yêu cầu các cơ quan khác phối hợp để thực hiện.Vấn đề khác được bà Nguyễn Thanh Hải nêu là Luật Hóa chất (sửa đổi) có mối liên hệ với Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật Bảo vệ môi trường, Luật An toàn thực phẩm. Do đó, bà đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra phải khẳng định với đại biểu Quốc hội rằng các quy định đã được rà soát, đảm bảo chặt chẽ, không có sự chồng chéo, trùng lắp.

"Cần đảm bảo rằng khi có sự việc xảy ra sẽ có sự liên thông tổng thể giữa các luật, đảm bảo không có khoảng trống, khe hở về pháp lý", Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu nói.

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, dự thảo Luật cần đi sâu vào tăng cường quản lý an toàn và bảo vệ môi trường.

"Nói đến hóa chất nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những chất độc hại, chất phụ gia, những nơi sản xuất hóa chất. Trong đó người nông dân trồng lúa, trồng cây ăn quả, rau... cũng sử dụng hóa chất. Do vậy, cần quy định chặt chẽ hơn về mua bán, vận chuyển, nhập khẩu hóa chất không rõ nguồn gốc.

Cần bổ sung tiêu chí hóa chất độc hại, các biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất. Điều này hết sức quan trọng đối với quản lý Nhà nước. Điển hình như trên địa bàn thì bộ chuyên ngành quản lý hay sẽ giao cho địa phương quản lý thì cũng cần quy định rõ", Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị cập nhật thêm Nghị quyết 57 và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị vào Luật. Trong đó, thủ tục hành chính hiện nay là vấn đề hết sức quan trọng, then chốt cho doanh nghiệp phát triển. Những thủ tục nào của bộ ngành, của cấp tỉnh, cấp xã phường... thì cần được rõ ràng, cụ thể.Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị tăng cường quy định về hành vi bị cấm; bổ sung các hành vi nghiêm cấm liên quan đến hóa chất không rõ nguồn gốc, vượt ngưỡng cho phép, nhập lậu. Trong đó nhập lậu sẽ bằng nhiều con đường như hàng không, đường bộ, đường biển... nên phải có các quy định để phối hợp giữa các cơ quan chức năng.

"Vì những điểm bất cập mà lần này phải sửa Luật Hóa chất. Khi sửa thì cái gì bất cập là phải tính toán sửa để tuổi thọ luật cao hơn. Không để khi luật ban hành lại thấy thiếu chỗ này, chỗ kia", Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Trước đó, trình bày báo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, thời gian qua, việc sử dụng một số hóa chất sai mục đích gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, trật tự an toàn xã hội, gây bức xúc trong cử tri, Nhân dân.Đặc biệt là các hoạt động như mua, bán, sử dụng các hợp chất của xyanua sai mục đích và sử dụng khí nitơ ôxít (N2O - khí cười) vào mục tiêu giải trí… Do vậy, để tăng cường quản lý hóa chất độc hại, kiểm soát rủi ro mất an toàn, an ninh từ hóa chất, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung một số quy định so với Luật Hóa chất năm 2007.Cụ thể, sửa đổi, bổ sung quy định quản lý hóa chất trong toàn bộ vòng đời, từ khi hóa chất được tạo ra hoặc đưa vào Việt Nam với mức độ chặt chẽ bảo đảm đồng bộ phù hợp với từng danh mục hóa chất. Bổ sung quy định biện pháp kiểm tra đối với hoạt động nhập khẩu hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, dịch vụ tồn trữ hóa chất cần kiểm soát đặc biệt.Bổ sung quy định ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong kiểm soát hoạt động mua, bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt, các dữ liệu của hoạt động mua bán sẽ được xác thực với dữ liệu về tổ chức, cá nhân mua, bán theo lộ trình thực hiện do Chính phủ quy định.Bổ sung quy định tổ chức, cá nhân sử dụng hóa chất cần kiểm soát đặc biệt phải đăng ký mục đích, nhu cầu sử dụng hóa chất trên cơ sở dữ liệu, đặc biệt là công tác hậu kiểm nhằm hạn chế tới mức thấp nhất việc hóa chất bị sử dụng sai mục đích.Ngoài ra, dự thảo Luật bổ sung quy định việc tổ chức kinh doanh hóa chất chỉ được bán hóa chất cần kiểm soát đặc biệt cho tổ chức, cá nhân đã thực hiện công bố loại hoá chất này và mục đích sử dụng trên Cơ sở dữ liệu chuyên ngành hóa chất.Theo tinh thần đổi mới công tác xây dựng pháp luật, dự thảo Luật không quy định cụ thể về phân công quản lý Nhà nước giữa các Bộ, địa phương mà việc này do Chính phủ quy định căn cứ theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ.

"Tuy nhiên, hiện nay, một loại hóa chất có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do nhiều Bộ cùng quản lý; điều này dễ dẫn tới tình trạng doanh nghiệp khai báo không trung thực mục đích sử dụng để lựa chọn cơ chế thông thoáng hơn", ông Lê Quang Huy nêu thực tế.