Mấy hôm nay, bà Phan Thị Ái ở thôn Tà Mon, xã Tân Lập, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận, cứ đi ra đi vào nhìn vườn thanh long hơn 500 trụ đang chết héo với ánh mắt đầy tiếc nuối. Dây thanh long mất nước, teo tóp, từ màu xanh ngả sang vàng nhợt nhạt, héo dần nhưng bà không có cách gì cứu được.

Bà Ái cho biết, vườn nhà đã ngừng tưới từ hai tháng qua. Trời nắng hạn, nước thiếu, "cỏ trong vườn cũng héo huống gì thanh long". Kênh thủy lợi qua rẫy nhà bà đã khô rang từ cuối tháng 2. Bà bỏ hơn 20 triệu đồng thuê người khoan giếng để cứu thanh long, nhưng rồi cũng không có nước.

"Đầu tư hơn ba năm đằng đẵng, bao nhiêu tiền của công sức đổ vào đầu tư, giờ chết héo thế này, buồn quá sức", bà Ái nói.

Gần đó, vườn thanh long 1.000 trụ của gia đình ông Lê Văn Sang chưa héo hẳn, nhưng các đầu ngọn đã bắt đầu nhăn tóp lại. Hai tháng trước, lúc kênh thủy lợi vừa khô, ông đầu tư máy bơm cỡ lớn và nối đường ống dài 2 km tới tận lòng hồ thủy lợi Tà Mon, để vớt vát lượng nước còn lại. Chỉ nửa tháng cầm cự, hồ thủy lợi cũng cạn sạch, không còn gì để bòn vét.

Cũng như nhiều nông dân trong vùng, ông Sang chuyển qua thuê xe múc đào ao. Tốn gần 40 triệu đồng, nhưng cũng không có nước như mong muốn. "Chỉ biết cầu trời cho mưa xuống mới cứu nổi hơn nghìn trụ thanh long, giờ tôi hết cách rồi", ông Sang nói.

Ông Nguyễn Lộc, Chủ tịch UBND xã Tân Lập cho biết, xã có 1.475 ha thanh long, thì có đến 700 ha đang thiếu nước tưới trầm trọng. Hàng năm, xã nhờ hồ thủy lợi Tà Mon và nước sông Phan tưới vào mùa khô. Nhưng nay cả hai nơi này đã cạn nước. "Người dân trong xã thu nhập chủ yếu nhờ thanh long, tình trạng này kéo dài, đời sống bà con sẽ gặp nhiều khó khăn", ông Lộc cho biết.

Hiện, các xã khác ở vùng chuyên canh thanh long huyện Hàm Thuận Nam cũng đang đối diện với tình trạng tương tự. Hồ Ba Bàu cấp nước tưới cho khu vực hạ lưu ở các xã Hàm Thạnh, Hàm Kiệm, Mương Mán, Hàm Mỹ đang nằm ở mực nước chết. Hơn 3.400 ha thanh long trong vùng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

"Nằm ở cuối kênh, cả tháng nay nước thủy lợi không về tới, giếng khoan cũng hụt nguồn", ông Nguyễn Văn Mười, thôn Đằng Thành, xã Mương Mán nói và cho biết gia đình đứng trước nguy cơ thiệt hại 💞hàng trăm triệu đồng đầu tư nếu vườn bị chết héo trong những ngày tới.

Không những Hàm Thuận Nam, mà tại các huyện Hàm Tân, Hàm Thuận Bắc, Bắc Bình, hàng nghìn hecta thanh long và cây trồng lâu năm cũng đang bị thiếu nước, nhiều vườn đang ở kỳ cho thu hoạch bị mất trắng. Theo nhận định của ngành nông nghiệp địa phương, nếu trong tháng 5 tới, trên địa bàn vẫn không có mưa, mức độ thiệt hại sẽ nặng nề hơn.

Từ đầu năm đến nay, dòng chảy trên các sông suối tự nhiên đều đã cạn kiệt. Nguồn nước ngầm cũng suy giảm khiến cho các giếng khoan và giếng đào trong dân đều cạn nước. Tổng lượng nước tích trữ trong các hệ thống thủy lợi trên toàn tỉnh hiện chỉ còn 27,45 triệu m3, gần 11% dung tích thiết kế. Trong đó, nhiều hồ đã xuống dưới mực nước chết.

"Hiện, lượng nước còn tích lại, chúng tôi ưu tiên cung cấp nguồn cho các nhà máy phục vụ nước sinh hoạt", ông Nguyễn Hữu Phước, Phó giám đốc 🌺Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ꧋Bình Thuận cho biết.

Ngành nông nghiệp Bình Thuận khuyến cáo nông dân trong tỉnh sử dụng hiệu quả nguồn nước ngầm hiện có bằng việc áp dụng phương pháp tiên tiến tưới tiết kiệm, ủ rơm trong gốc thanh long để duy trì độ ẩm cho cây. "Bà con nông dân dứt khoát không chong đèn cho thanh long ra trái vào lúc này, bởi sẽ thiệt hại lớn về chi chí đầu tư", ông Phước nói.